Meme kanserinde erken tanı ve tedavi hayat kurtarıyor
Çerkezköy Özel İrmet Hospital Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Rahmi Kaya, 1-31 Ekim Meme Kanseri Bilinçlendirme Ayı sebebiyle meme kanseri hakkında bilgiler verdi. “Kanser ölümlerinin %14’ünden sorumlu olan meme kanserinde erken tanı hayat kurtarıyor.” diyen Dr. Kaya, meme kanserinin çok yaygın bir hastalık olduğuna dikkat çekerek, “Her yıl 1,4 milyon kadına meme kanseri tanısı konuyor. Yeni doğmuş bir kız çocuğunun ömrü boyunca meme kanserine yakalanma riski ise yaklaşık %12 civarındadır ve bu çok yüksek bir oran. Meme kanserinden korunmak için bir formül yok. En önemlisi kadınların düzenli olarak kontrollerini yaptırmasıdır” dedi.
MEME KANSERİ NE KADAR YAYGIN?
“Meme kanseri deri kanserlerinden sonra kadınlarda en sık görülen kanserdir. Kansere bağlı ölüm nedenlerine bakılırsa ilk sırada görülen akciğer kanseridir. İkinci sırada ise kadınlarda meme kanseri gelir. Yeni doğmuş bir kız çocuğunun ömrü boyunca meme kanserine yakalanma riski yaklaşık yüzde 13’tür. Bu yüksek bir oran.
ERKEN TANI İÇİN NE YAPMALI?
Meme kanseri riski yaşla birlikte artar. Düzenli hekim kontrolleri için anlamlı yaş sınırı 40-45 yaşlar arası. Önerimiz, 40 yaşından sonra her yıl muayene, mammografi ve ultrasonografi çekilmesi. Ancak kişide özel bir risk varsa daha sık hekim kontrolüne gidilmeli. Memenin yapısı nedeniyle bazen mammografi fazla bir bilgi veremiyor ve bu durumlarda MR çekerek izlemek gerekebiliyor. Eğer özel bir riskiniz varsa hekim kontrollerine daha sık gitmelisiniz. Özellikle de anne ya da teyze gibi yakınlarınızda meme kanserine rastlanmışsa sağlığınızı ve tarama testlerini daha da ciddiye almalısınız.
MAMMOGRAFİ MEME KANSERİ TEŞHİSİ İÇİN DEĞERLİ BİR TARAMA TESTİDİR
Mammografi bugün için meme kanseri açısından en değerli tarama testidir. Ne varki, bütün tümörler mammografide görülmeyebiliyor. Bazen memede tömör olmasına rağmen mammografi tamamen ‘normal’ çıkabiliyor. Yani, mammografide bir şey çıkmayınca bu her zaman ‘Meme kanseri değilsiniz’ anlamına gelmiyor. Mammografinin yanında olanak varsa ultrasonografi de çekilmeli. Mammografinin tümörleri görme oranı yaklaşık yüzde 85. Bazen mammografi teknik nedenlerle de verimli olmuyor, aradıklarımızı göremiyoruz; bu durumda MR gibi alternatif yöntemleri kullanıyoruz.
NE ZAMAN MEME KANSERİNDEN ŞÜPHELENMELİ?
Kadınların kendilerini muayene etmeleri ve herhangi bir kitle hissettiklerinde hekime başvurmaları çok önemli. Esas olarak memede, bazen de koltuk altında kitle fark edilebilir. Meme başından gelen kanlı akıntı, ileri evrelerde portakal kabuğu gibi deride ödem, meme derisinin içeri doğru çekilmesi gibi belirtiler görülebiliyor. Ancak önemli olan, hiçbir şikayet ve belirti olmadan tarama testlerinde kanseri daha çok küçükken yakalayabilmek. Mammografi gibi yöntemlerle kitle ortaya çıkmadan saptayabiliyor.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
• Yaşın ilerlemesi. Meme kanseri genç yaşlarda da görülebilmesine rağmen sıklığı 50 yaşından sonra artar ve yaş ilerledikçe bu risk artar.
• Ailede meme kanseri bulunması. Meme kanserinde kalıtım önemlidir, ancak tüm meme kanserlerinin %15’i kalıtsaldır.
• Hiç doğum yapmamış olmak.
• Erken yaşta adet görülmeye başlanması ya da geç yaşta menopoza girmek.
• Hızlı ve sürekli hormon kullanımı
• Memede oluşan bazı selim hastalıklar
ERKEN TANI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
• 20 yaşından itibaren her ay kendi kendine meme muayenesi yapılmalı.
• 35 yaşından itibaren her yıl bir kez hekim tarafından muayene edilmeli. Ancak yukarıdaki risk faktörleri olanlar, örneğin ailesinde meme kanseri olanlar, hormon kullananlar bu muayenelere 20 yaşından itibaren başlamalıdır.
• 40 yaşında ilk mammografi çektirilmeli, 45 yaşından itibaren her yıl bir kez tekrarlanmalı. (Aile hikayesi veya muayene bulgularına göre daha erken yaşlarda da başlanabilir.)
MEMENİZİ TANIYIN, BELİRTİLERİ DİNLEYİN.
Erken tanı hayat kurtarır. Kadınların meme dokularını tanıyarak değişikleri yakından takip etmesi gerekir. Meme kanserinde; meme ve meme ucunda farklılık görülebilir. Diğer kanser türleri gibi meme kanserinin de başlangıçta kişiyi alarma geçirecek belirtileri bulunmamaktadır. Belirtiler daima hastalık ilerledikçe kendini gösterir, ancak erken teşhisi kolaylaştıran bazı göstergeler bulunmaktadır:
• Göğüste veya koltuk altında kitleler veya bezeler: Bunlar genelde ağrısızdır. Bu belirti genelde kişi kendini kontrol ederken veya mamografi sırasında bulunabilir. Kitle veya bezelerin meme kanserini işaret etmediği birçok vaka söz konusudur ancak yine de düzgün bir tanı için doktora gitmek en sağlıklısıdır.
•Göğsün dokusu, şekli ve büyüklüğünde her türlü fark edilebilir değişiklik, ciltte kızarıklık, gamze izi.
•Meme ucundan sıvı salgılanması, özellikle bu sıvıdan kan gelmesi.
•Meme dokusunda kalınlaşma,
•Memenin boyutunda ve şeklinde değişiklik,
•Meme derisinde veya ucunda şişlik, pullu ve kızarık görünüm,
•Meme derisinde portakal kabuğu görüntüsü.
Bu belirtiler her zaman kanser belirtisi olmayabilir. Doğru tanı için doktora başvurulması gerekir.”
“Meme kanseri deri kanserlerinden sonra kadınlarda en sık görülen kanserdir. Kansere bağlı ölüm nedenlerine bakılırsa ilk sırada görülen akciğer kanseridir. İkinci sırada ise kadınlarda meme kanseri gelir. Yeni doğmuş bir kız çocuğunun ömrü boyunca meme kanserine yakalanma riski yaklaşık yüzde 13’tür. Bu yüksek bir oran.
ERKEN TANI İÇİN NE YAPMALI?
Meme kanseri riski yaşla birlikte artar. Düzenli hekim kontrolleri için anlamlı yaş sınırı 40-45 yaşlar arası. Önerimiz, 40 yaşından sonra her yıl muayene, mammografi ve ultrasonografi çekilmesi. Ancak kişide özel bir risk varsa daha sık hekim kontrolüne gidilmeli. Memenin yapısı nedeniyle bazen mammografi fazla bir bilgi veremiyor ve bu durumlarda MR çekerek izlemek gerekebiliyor. Eğer özel bir riskiniz varsa hekim kontrollerine daha sık gitmelisiniz. Özellikle de anne ya da teyze gibi yakınlarınızda meme kanserine rastlanmışsa sağlığınızı ve tarama testlerini daha da ciddiye almalısınız.
MAMMOGRAFİ MEME KANSERİ TEŞHİSİ İÇİN DEĞERLİ BİR TARAMA TESTİDİR
Mammografi bugün için meme kanseri açısından en değerli tarama testidir. Ne varki, bütün tümörler mammografide görülmeyebiliyor. Bazen memede tömör olmasına rağmen mammografi tamamen ‘normal’ çıkabiliyor. Yani, mammografide bir şey çıkmayınca bu her zaman ‘Meme kanseri değilsiniz’ anlamına gelmiyor. Mammografinin yanında olanak varsa ultrasonografi de çekilmeli. Mammografinin tümörleri görme oranı yaklaşık yüzde 85. Bazen mammografi teknik nedenlerle de verimli olmuyor, aradıklarımızı göremiyoruz; bu durumda MR gibi alternatif yöntemleri kullanıyoruz.
NE ZAMAN MEME KANSERİNDEN ŞÜPHELENMELİ?
Kadınların kendilerini muayene etmeleri ve herhangi bir kitle hissettiklerinde hekime başvurmaları çok önemli. Esas olarak memede, bazen de koltuk altında kitle fark edilebilir. Meme başından gelen kanlı akıntı, ileri evrelerde portakal kabuğu gibi deride ödem, meme derisinin içeri doğru çekilmesi gibi belirtiler görülebiliyor. Ancak önemli olan, hiçbir şikayet ve belirti olmadan tarama testlerinde kanseri daha çok küçükken yakalayabilmek. Mammografi gibi yöntemlerle kitle ortaya çıkmadan saptayabiliyor.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
• Yaşın ilerlemesi. Meme kanseri genç yaşlarda da görülebilmesine rağmen sıklığı 50 yaşından sonra artar ve yaş ilerledikçe bu risk artar.
• Ailede meme kanseri bulunması. Meme kanserinde kalıtım önemlidir, ancak tüm meme kanserlerinin %15’i kalıtsaldır.
• Hiç doğum yapmamış olmak.
• Erken yaşta adet görülmeye başlanması ya da geç yaşta menopoza girmek.
• Hızlı ve sürekli hormon kullanımı
• Memede oluşan bazı selim hastalıklar
ERKEN TANI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
• 20 yaşından itibaren her ay kendi kendine meme muayenesi yapılmalı.
• 35 yaşından itibaren her yıl bir kez hekim tarafından muayene edilmeli. Ancak yukarıdaki risk faktörleri olanlar, örneğin ailesinde meme kanseri olanlar, hormon kullananlar bu muayenelere 20 yaşından itibaren başlamalıdır.
• 40 yaşında ilk mammografi çektirilmeli, 45 yaşından itibaren her yıl bir kez tekrarlanmalı. (Aile hikayesi veya muayene bulgularına göre daha erken yaşlarda da başlanabilir.)
MEMENİZİ TANIYIN, BELİRTİLERİ DİNLEYİN.
Erken tanı hayat kurtarır. Kadınların meme dokularını tanıyarak değişikleri yakından takip etmesi gerekir. Meme kanserinde; meme ve meme ucunda farklılık görülebilir. Diğer kanser türleri gibi meme kanserinin de başlangıçta kişiyi alarma geçirecek belirtileri bulunmamaktadır. Belirtiler daima hastalık ilerledikçe kendini gösterir, ancak erken teşhisi kolaylaştıran bazı göstergeler bulunmaktadır:
• Göğüste veya koltuk altında kitleler veya bezeler: Bunlar genelde ağrısızdır. Bu belirti genelde kişi kendini kontrol ederken veya mamografi sırasında bulunabilir. Kitle veya bezelerin meme kanserini işaret etmediği birçok vaka söz konusudur ancak yine de düzgün bir tanı için doktora gitmek en sağlıklısıdır.
•Göğsün dokusu, şekli ve büyüklüğünde her türlü fark edilebilir değişiklik, ciltte kızarıklık, gamze izi.
•Meme ucundan sıvı salgılanması, özellikle bu sıvıdan kan gelmesi.
•Meme dokusunda kalınlaşma,
•Memenin boyutunda ve şeklinde değişiklik,
•Meme derisinde veya ucunda şişlik, pullu ve kızarık görünüm,
•Meme derisinde portakal kabuğu görüntüsü.
Bu belirtiler her zaman kanser belirtisi olmayabilir. Doğru tanı için doktora başvurulması gerekir.”
